31/3/08

La tutmondiĝo tempiĝita

La fenomeno nomata tutmondiĝo ne estas tia afero kiu estas nun, en la sento ke estas unika kaj ne estas en pasinta formo. Kiun ni havas ĉi tie nun estas aspekto de interkulturaj rilatoj, funkciigi kaj interŝanĝi. Ne estis konvene sed se la unua el la plej grava historio periodoj ni trovas Helena periodo. Kiam Aleksandro la Granda konkeris granda parto de la "mondo", oni trovas la momento de tutmondiĝo, sed tie mondo oni troviĝis dum estis la konatan mondon. La greka konkero komnecis la pretigo de okcidentadi por trudi estetika formoj, la reformacio de klasifiko rilatoj, komuna lingvo (kojnea, varianto de la greka), la konstruo de vojoj inter urboj kaj ĉefurboj, la “Aleksurboj”.

Dum politikaj rilatoj kaj teritoria variais ekde tiam, la fundamentoj troviĝi estigis por pretigi ke aliris poste. Sekvant simila logiko, la Romia imperio vastigis sian teritorio kaj influo. Kiam ilin atingis la okazigo de kristanan ilin serĉis parto de ĉi tiu vastigo kaj subigo de ideoj al aliaj homoj. La superregado de centro en aliaj kutime kaŭsas fragmentiĝo de grupo, aŭ en ĉi tiu okazo, la kristana religio centrojn kiujn estigis sia propra variantoj. La vulgara latina fragmentiĝis en latinidaj lingvoj kaj reĝlando estis establiĝi. Tamen, la okcidento havis simila repuŝatako kiam Mezoriento ekvizitis sian vastigo kaj kies intenco dum aliiĝo, estis simila en ilian tudoj.

Kun la eltrovo de Ameriko, la mondo prenis dramecan tordo, kvankam la interŝanĝo kun oriento estis havendan, okcidento vastigis sian teritorio, kaj sian influo. La trudo de klasifikoj, lingvo, religio, estetiko kaj aliaj sekvis la saman logikon de superregado. Kiam la ŝanĝo de okupo de la feŭdisma maniero de produktado kondukis al la kapitalisma kaj la moderneco, la regoj denove estis recformata. Francio, Unuiĝinta Reĝlando kaj Usono estis la ĉefaj ekzemploj de vastigo, la konkero de territorio poste komencis ekonomika konkero, sed teritorian konkeron aŭ trudojn ne forgesiĝis.

Sed dum la pretigo de konkero kaj koloniismo, la problemoj kiuj alportis la konstanta apartigo inter nacioj, precipe en Eŭropa, ekvizis evoluigo malakcepto vido, la unio, pretigo kio retroirigi vidis antaŭe. En la forpasinta deknaŭa jarcento la esperanta lingvo estigis, kies ĉefa intenco estis ruinigi limoj inter homoj, aŭ almenaŭ la eŭropanoj, kiujn troviĝis proksimeco de Zamenhof, sia kreinto. La internacia lingvo establi
ĝis, kvankam la lingvafrankaoj kojnea aŭ latina efektive jam havis grava rolo en la historio.

Sed la vera lingvafrankao efektive estis superrego pro la franca, la germana kaj precipe la angla. La malsukceson de unio estis vidat precipe en la du mondmilitoj, kie provis pro hegemonia superregado estis kombinaj. Scivole, la cikliro rekomencis sian rapido kaj ĝis lafino de tie turnopunkto, la ideo de unio renaskiĝis kaj evoluigis iom post iom en la Eŭropa Unio. Sed la komenco de la EU efektive ekvizitis financa helpo traktato inter nacioj. Poste, aliaj landoj reproduktis la ideo en komercaj blokoj.

Tamen, la historio de ĉiu estis elija tra serio da aliĝaj rilatoj. La ideo de unio efektive estas tre interesa ilo kiu havas la povo de vastigi. Pro malfermi la limoj, kvankam ĉi tiuj ne estas fizikaj, teritoriaj, ekonomio kaj identeco limoj de grupoj sed estas miksoj reciproke. Sed ĝi flankas la demando pri superregado. Ne estas stranga ke la tutmonda projekto, aŭ almenaŭ en la okcidenta mondo, estas postula pro la angla lingvo, novliberalisma ekonomiko kaj estetiko karakterizaĵo de la anglalingvaj landoj. La merkatum estas sekuriga se oni eniras sub tiuj regoj, la sola diferenco inter la premoderna aferojn estas tio, ke ni estas libera por decidi ĉu aŭ ne sekvi ĝin, sed estas tre certe ke se ni ne sekvas ni malsukcesos preskaŭ neeviteble.

La ĉiutaga vivo, la laŭtema kiu mi parolas, estas preta por ĉi tiu aktuala spaco-tempo, kiu havas historion kaj estonteco direkto, en ambigua loko pro la konfuzo de skaloj ke la aktuala pretigo de tutmondiĝo eligis. La malfermo de limoj efektive estas la kreo de aliaj, ke ni devos ricevi per sociologia imago.

La traduko en la hispana estas la teksto "La globalización temporalizada".

No hay comentarios: